CRP, kanda bulunan ve vücuttaki enfeksiyonlarla ilişkilendirilen bir protein olan C reaktif proteinin kısaltmasıdır. Crp nedir kan tahlili sonucuyla görülebilen bir değerdir. C reaktif proteinin kısa adı olarak bilinen CRP, kan testlerinde sıklıkla ölçülen parametrelerden biridir. Bu protein, karaciğer ve yağ hücreleri tarafından üretilir ve tıbbi tetkiklerde sıklıkla kullanılır. Kandaki düzeyi enfeksiyon hastalıkları ve çeşitli sağlık sorunlarından kaynaklanan iltihaplara bağlı olarak artabilir. Bu protein hücre hasarı ve iltihaplanma durumunda karaciğerden salınır ve kana verilir. CRP düzeyleri hafif yükseklikler sergileyebilir, ancak bazı durumlarda normal kabul edilebilir. Crp testi nedir Hastaneye başvuranların en sık kullanılan tıbbi tetkiklerinden biri olan CRP serum seviyesi ölçümü ile crp testi sonucunda bazen hafif yükseklikler gözlemlense de bu durum normaldir.
CRP enfeksiyon hastalıklarına karşı yapılan ölçüm olarak bilinir. Bu ölçüm, bağışıklık sistemiyle yakından ilişkilidir. Hasarlı doku üzerindeki yaralanma veya enfeksiyon durumunda, bağışıklık yanıtının aktive edilmesine neden olan kompleman sistemi ile reaksiyona girer. CRP hasarlı hücrelere tutunur ve makrofajlar tarafından parçalanarak ortadan kaldırılır. İltihaplı durumlarda hızla artan bir reaktan olduğu için akut faz reaktanı olarak da bilinmektedir.
CRP yüksekliği veya CRP seviyelerinin sürekli yüksek kalması durumunda, altta yatan nedenlerin araştırılması gerekmektedir. Bu test spesifik değildir ve vücudun herhangi bir yerindeki inflamasyondan kaynaklanabileceği gibi, farklı yerlerdeki inflamasyonlarda da artabilir. Tedavi edilmiş hastalarda tedavinin etkinliğini araştırmak için CRP testleri sıklıkla kullanılır. Kan testlerinde CRP seviyesinde yükseklik tespit edilen hastalar, inflamasyonun yeri ve nedeni araştırılarak daha ileri tanı yöntemlerine başvurulmalı ve tedavi planları buna göre şekillendirilmelidir.
CRP Testi (C Reaktif Protein Testi) Nasıl Yapılır?
CRP testi, kandaki CRP seviyesini ölçmek için kullanılan bir yöntemdir ve tahlil için gerekli olan kan örneği de kolayca alınabilir. Bu testte, türbidimetrik kimyasalların ışık dalgalarını emme derecesi kullanılarak CRP nicel olarak ölçülür ve proteinin ışığa olan tepkisi, mg cinsinden miktar olarak belirlenir. CRP testi (C Reaktif Protein Testi) nasıl yapılır sıklıkla merak edilenler arasındadır. Nefelometrik grup testlerinden biri olan CRP, genellikle türbidimetrik ve nefelometrik ile aynı anlamdadır. Ayrıca, CRP ve diğer parametreler çoğunlukla serum biyokimyası testi adı altında talep edilir ve herhangi bir özel hazırlık gerektirmez. CRP testi sonucu yoğunluğa göre birkaç saat içinde alınabilir.
CRP Yüksekliği Testi Hangi Durumlarda İstenir?
CRP değeri normal kişilerde hassas ölçümler sağlamak için yüksek hassasiyetli (high Sensitive) CRP testi (hs-CRP) istenir. Crp yüksekliği testi hangi durumlarda istenir sorusunun yanıtı bu şekildedir. Bu test, normal durumların içerisinde yer alan değerlerin ayrıntılı olarak incelenmesine olanak tanır. CRP testi; doktorun muayene sonrası herhangi bir enfeksiyon veya kronik rahatsızlık ve akut şüphesi durumunda talep edilebilir. Hekim tarafından karar verilse de, bu süreçte yaşadığınız semptomları eksiksiz bir şekilde aktarmanız önemlidir. İltihaplı bağırsak rahatsızlığı, romatoid artrit (iltihaplı romatizma), tehlikeli enfeksiyonlar, osteomiyelit (kemik enfeksiyonu) ve kanser ile kardiyovasküler hastalıkların teşhis ve takibinde CRP testine ihtiyaç duyulmaktadır.
CRP test sonuçlarının normal değerlerin üzerinde olduğu tespit edildiğinde, tedavinin etkinliğini izlemek için CRP testi tekrarlanabilir. Tedavi sonrası CRP düzeylerinde azalma iyi ilerlediğini gösterir. Ek olarak, kalp rahatsızlıkları gibi kronik bir hastalık sırasında düzenli olarak bir CRP testi istenebilir.
CRP Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?
Bağışıklık sisteminin aktif olduğunun bir göstergesi olarak kabul edilen CRP yüksekliği, vücudun birçok bölgesinde etkileri olan bazı kimyasal maddeler salgılayan karmaşık bir sistemdir. Ateş ve ateşe bağlı durumlar yanı sıra bazı sağlık sorunlarına bağlı olarak CRP seviyesi yükselir. Bunlar arasında inflamatuar hastalık, kanser ve kardiyovasküler hastalıklar gibi enfeksiyonlar birçok semptom oluşabilir. Bu semptomlar özellikle enfeksiyon durumunda daha belirgin hale gelir ve genellikle CRP seviyesinin artması ile birlikte daha da şiddetlenir. CRP yüksekliği kendi başına genellikle belirti ya da semptomlara yol açmaz.
Ancak, CRP yüksek olursa ne olur sorusuna cevap ise, CRP yüksekliği, orta ve ağır dereceli enfeksiyonlar, kötü kontrollü otoimmün hastalıkların sebep olduğu durumlarda ve kronik iltihaplanmalarda baş gösteren bir semptomdur. CRP düzeyleri özellikle akut bakteriyel enfeksiyonlarda çok yüksek seviyelere çıkabilir. Bu durumda, aynı zamanda komplikasyonlara yol açabilen yüksek ateş, titreme, kalp atış hızının artması, terleme, mide bulantısı ve kusma, bilinç kaybı, nefes darlığı, kızarıklık ve kurdeşen gibi belirtiler de ortaya çıkabilir. Herhangi bir şiddetteki bu semptomların yaşanması durumunda mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulması ve hekim kontrolünden geçilmesi gerekmektedir. CRP yüksekliği belirtileri nelerdir sorusunun cevabı ise şu şekildedir:
· Yüksek ateş
· Yorgunluk ve halsizlik
· Titreme ve üşüme hali
· Öksürük
· Taşikardi (hızlı kalp atışı)
· İştah kaybına bağlı olarak kilo verme
· Mide bulantısı ve kusma
· Uyku bozukluğu
· Bağırsak sorunları, hazımsızlık
CRP Yüksekliği Nedenleri
CRP türbidimetrik yüksekliği, kan seviyesinin 3 mg/L üzerinde olması anlamına gelir. CRP ne kadar yüksek olursa tehlikeli sorusu merak edilenler arasındadır. Ancak, tıbbi açıdan daha önemli olan CRP’nin değerinin 10 mg/L üzerine çıkmasıdır, bu da bir iltihaplanma olduğunu göstermektedir.
Sedim testi ile birlikte kullanıldığında, CRP ve sedimantasyon yüksekliği bir iltihaplanmanın işaretidir, ancak sorunun kaynağı hakkında bilgi vermezler. Diğer incelemeler, tetkikler ve hastanın şikayetleri incelendiğinde, iltihap veya enfeksiyon kaynağı tespit edilebilir.
Sağlıklı bir bireyde CRP değeri ne kadar olmalı diye soracak olursanız kandaki CRP düzeyinin 0 ile 0,5 ml/dl aralığında olması gerekir. Hemogram, kan hücrelerindeki değişiklikleri belirleyen en yaygın tetkiklerden biridir. İltihaplanmaya neden olan her hastalık, CRP değerlerinin yükselmesine neden olabilir. Ancak CRP yüksekliğine neden olan yaygın bazı hastalıklar vardır. Crp yüksekliği nedenleri arasındaki bazı hastalıklar:
· Sepsis
· Zatürre
· Tüberküloz
· Lupus
· Kemik enfeksiyonu
· KOAH
· Menenjit
· Akdeniz Ateşi
· Romatoid artrit ve romatizmal hastalıklar
· Akut pankreatit
· Enfeksiyon hastalıkları
· İnflamatuar bağırsak hastalıkları
· Kalp krizi
· Kardiyovasküler hastalıklar
· Kemik ve eklem iltihapları
· Yanık, yaralanma ve travma
· Kawasaki hastalığı
· Gebelik
· Doğum kontrol hapları
Kandaki CRP düzeyleri, protein seviyesini etkileyen faktörlerden biridir. Örneğin, kolesterol hastalarında kullanılan statinler ve non-steroid antiinflamatuar ilaçlar gibi bazı ilaç tedavileri CRP seviyelerini düşürebilir. Gebelik, doğum kontrol hapları veya bazı kronik otoimmün hastalıklar da CRP seviyelerini artırabilir. Bu nedenle crp testi sonucunun doğru yorumlanabilmesi için bir hekime başvurulması şarttır.
Kandaki CRP Nasıl Düşürülür?
CRP yüksekliğinin normale indirilmesi için altta yatan sorunun belirlenmesi gerekmektedir. Kandaki CRP nasıl düşürülür diye merak ediyorsanız buna ilaç yanıtı verilir. Tedavide kullanılan ilaçların başında NSAİİ (steroid olmayan iltihap giderici ilaçlar) adı verilen grup gelir. Acil enfeksiyon durumlarında tercih edilmelerine rağmen uzun süreli kullanım uygun değildir. Bunu göz önünde bulundurarak, kortikosteroidler (genellikle kortizon grubu ilaçlar olarak bilinirler) öne çıkmaktadır. Alerjik reaksiyonları, şişkinliği, iltihaplanmayı önlemek için oldukça etkili olan bu ilacın yan etkileri nedeniyle mutlaka doktor kontrolünde kullanılması gerekir. Hastalığın tanısını koymak için bir dizi test yapılabilir. Bunlara kan testleri, idrar testleri, ultrasonografi, manyetik rezonans görüntüleme, bilgisayarlı tomografi, endoskopi ve biyopsi dahildir.
Vücutta meydana gelen iltihaplanmaların yol açtığı CRP artışı, iltihabın sebebinin ortadan kaldırılmasıyla birlikte 18-20 saat içinde normale döner. Crp yüksekliği kaç günde düşer sorusu için sadece saatleri yeterli olduğu cevabı verilir. Bu durum, hastalığın teşhis edilmesinin yanı sıra tedavinin etkinliğinin araştırılması açısından da faydalıdır. Örneğin, antibiyotik tedavisi uygulanan bakteriyel enfeksiyonlar gibi CRP yükselmesinin en yaygın sebeplerinde tedavi ediciliğin, periyodik CRP testleri ile takip edilebilir.
CRP yüksekliğinin farklı bir nedeni de otoimmün hastalıklardır, bağışıklık sisteminin kontrol mekanizmalarının arızalanması sonucunda zararlı hücreler vücut dokularına saldırmaktadır. Romatoid artrit ve lupus hastalığı bu hastalıklara verilebilecek en yaygın hastalıklardandır. Bazı kanser hastalarında lenfoma dahil olmak üzere CRP yüksekliği görülebilir. Bazı tedavilerde oluşabilecek sonuçlar yetersiz kalabilmektedir ancak kanser türüne ve ilerleme durumuna bağlı olarak başarılı tedaviler uygulanabilmektedir. Uygulanan tedavilerin yanında hastanın kendi kendine uygulayabileceği destekleyici unsurlar vardır:
· Diyetisyen eşliğinde diyete girmek
· Sağlıklı ve düzenli beslenme alışkanlığı
· Düzenli egzersiz yapmak
· Gereksiz ilaç kullanmamak
· Yüksek lif içerikli besinler tüketmek
· Alkol, sigara ve madde kullanmamak
· Sağlık kontrollerini rutin bir şekilde yapmak.
Kalp Hastalığı İçin Yapılan Hs-CRP Testi Nedir?
Kalp damar hastalıklarının kaynağı, halk arasında damar sertliği olarak bilinen “aterosklerotik plak” oluşumundan kaynaklandığı tespit edilmiştir. Damar çeperindeki bozulma ve daralmanın enflamatuar mekanizmalar tarafından oluşturulduğu kabul edilmektedir. Kalp hastalığı için yapılan hs-CRP testi nedir sorusuna hem işleviyle hem de tanımıyla yanıt verilebilir. CRP’nin (C-reaktif protein) kalp damar hastalıklarını tespit etmek için önemli bir parametre olduğu düşünülmekte, zira CRP sadece aterosklerotik damarlarda değil, sağlıklı damarlardan izole edilebilmektedir.
Kalp krizi riskinde artışa neden olan CRP seviyesi, kalp atardamarlarındaki enfeksiyonu göstermektedir. Kalp krizi sonrasında, CRP düzeyleri yükselme eğilimi sergileyebilir. Eğer kalp hastalığı veya diğer iltihabi hastalıklar açısından yüksek riskli bir gruba dahilseniz, hekiminiz daha hassas duyarlılıklı CRP testi istemelisiniz. Hs- CRP testi nedir sorusuna cevap ise ‘high Sensitive CRP’ olarak açılımını yapabilir, yüksek hasssiyet CRP olarak dilimize çevirebiliriz.
CRP Testi (C Reaktif Protein Testi) Hangi Hastalıkların Tanısı İçin Yapılır?
Hekimler, CRP testi (C Reaktif Protein Testi) hangi hastalıkların tanısı için yapılır sorusuna; enfeksiyon hastalıkları, iltihabi hastalıkların teşhisi, tümör oluşumu veya metastazı, kalp krizi ve inme riski gibi durumların doğru bir şekilde ortaya konması için ölçümler yapabilirler. Ayrıca bu hastalıkların tedavi sürecinde ise tedaviye yanıt verip vermediği ya da ne ölçüde yanıt verdiğini görebilmek için crp kan tahlili isteyerek de ölçülmek isteyebilirler.
CRP Yüksekliği Hamilelik Döneminde Olur Mu?
Gebelik döneminde CRP yüksekliğinin beklendiği ancak aşırı artışların doğumsal anormalliklerle ilişkili olduğu bilinmektedir. Hamileliğin erken dönemlerinde CRP düzeyi >16 mg / L’yi aştığında, fetus gelişim geriliği ve düşük doğum ağırlığı riski artar. Yenidoğanlarda rutin taramada CRP ölçümü yapılmamaktadır, ancak yüksek CRP değerleri yenidoğan sepsisine işaret edebilir. Bebeklerdeki zayıf bağışıklık sistemi enfeksiyonlara karşı savunmasızdır, bu nedenle bazı uzmanlar her bebekte crp kan testi ile ölçümünün yapılmasını önermektedir.
Erken tedavi edilirse olası sorunların önüne geçilebilir. Yaşamın ilk yıllarında çocuklar sık sık enfeksiyon hastalıkları yaşarlar ve bu durumda yüksek CRP seviyeleri pnömoni, idrar yolu enfeksiyonu veya menenjit gibi enfeksiyon hastalıklarına işaret edebilir. Ayrıca otoimmün hastalıkların erken tespiti için bir ipucu olabilir.
